Stop met hokjesdenken: wat DISC je wél vertelt over gedrag in teams

“Zij is echt rood.” Of “Hij doet dat altijd, typisch blauw.”

Het klinkt bekend, alle primaire kleuren en groen als persoonlijkheidstype – en ergens ook handig. Maar zodra gedrag een etiket wordt, stopt het gesprek. Terwijl het daar juist – denk ik – zou moeten beginnen.

DISC, Insights, Myers-Briggs: je komt ze tegen in veel teamsessies en organisaties. Als team-oplossing, een snlle indicatie, of een route plan. Ook in mijn loopbaan zijn ze regelmatig voorbijgekomen. Het begon in Maastricht en later bij Foodstep – waar een DISC-sessie zelfs hielp verklaren waarom de directie zo vaak werd omschreven als: my way or the highway. Het gaf ons een ingang. Niet om te oordelen, maar om te begrijpen wat er gebeurde.

En toch…
Ik kijk met plezier naar de scherpe analyse van Arjen Lubach over het boek Omringd door idioten. Satirisch, maar raak. Want DISC (of Insights) is géén wetenschap – en zeker geen excuus om mensen in een hokje te stoppen. Daarin zit juist de uitdaging. Hoe werken we samen en bepalen we richting.

DISC is taal, geen waarheid

Wat ik waardeer aan DISC is dat het ons taal geeft over gedrag. We kunnen daarmee vertellen wat ons opvalt. Niet over wie iemand is, maar over wat iemand doet – en waarom dat in sommige situaties werkt, en in andere juist niet.

In mijn werk bij RichtKracht ken ik de DISC-profielen, maar gebruik ze eigenlijk niet en al helemaal niet als eindpunt. Het is een ingang. Een manier om gedrag zichtbaar te maken en het gesprek daarover te openen. Zolang we gedrag blijven verwarren met identiteit, doen we mensen tekort. En vervalt de nuance die zo nodig is in samenwerking. Al helemaal in teams en groepen. Om verder te kijken dan het gedrag alleen, helpt het om te onderzoeken wat eronder ligt.

Elk gedrag heeft een positieve bedoeling

Eén van de 10 uitgangspunten in Neuro Linguistsch Programmeren (NLP) is: Elk gedrag heeft een positieve intentie. Dat betekent: mensen doen wat ze doen met een voor hen gunstige reden. Ook als het gedrag lastig te begrijpen is, of onhandig overkomt, zit er altijd iets goeds onder. Bescherming bieden, controle willen houden, overzicht bewaren – of voor verbinding zorgen.

Wat gebeurt er als je dáár nieuwsgierig naar wordt?
Dus in plaats van te denken: 🔴 “Typisch rood, ze walst overal overheen”
Kijk je vanuit RichtKracht liever naar: 🟡 “Wat probeert zij hiermee voor elkaar te krijgen? En wat is de impact?”

Gedrag leeft in context

Gedrag verandert met de situatie. Dat maakt het interessant – en soms ook ingewikkeld. DISC en alle andere kleuren programma’s geven woorden aan dat gedrag. De echte waarde ontstaat pas als je met elkaar in gesprek gaat.

Er was een team waarin een collega bekendstond als de rustige, zorgzame kracht van de groep. In DISC-termen: groen. Altijd gericht op harmonie, zelden op de voorgrond. Tijdens een overleg over een reorganisatie verraste ze iedereen door resoluut stelling te nemen: “Tot hier en niet verder.” Ze verdedigde met vuur een aanpak die volgens haar beter zou aansluiten bij de mensen op de werkvloer en volgens DISC aansluiten bij “rood”. In het nagesprek vertelde ze dat ze dit normaal gesproken niet zo zou doen, maar dat ze voelde dat ze het móést zeggen – voor haar team, en voor het draagvlak. Wat eerst voelde als ‘ongepast gedrag’ kreeg ineens betekenis.

Dus het vervolg gaf ruimte aan de vragen; Wat zien we gebeuren? Wat roept dat op? en Welk gedrag helpt ons nu echt verder? Niet omdat het model dat zegt, maar omdat je als team en persoon leert reflecteren en keuzes leert maken.

Samengevat: wat DISC je wél kan brengen

• Een gedeelde taal voor gedrag
• Reflectie op teamdynamiek
• Meer ruimte voor nieuwsgierigheid
• Minder oordeel, meer dialoog

Zolang je het hokje loslaat en het gesprek opent.

Wil jij gedrag in je team bespreekbaar maken?

Met RichtKracht help ik teams inzicht krijgen in wat er speelt – en hoe je van daaruit beweging krijgt. Zonder etiketten, mét richting. Plan een vrijblijvend gesprek via de contactpagina. Of lees verder over teamdynamiek en gedragsverandering in mijn andere blogs.